
۲۵ سال میگذرد از روزی که بیل گیتس بانکها را «دایناسور» نامید و میتوان گفت هنوز این حرف به همان قوت و حتی قویتر صادق است!
منظور بیل گیتس بیشتر متوجه این بود که بانکها با حضور اینترنت و همهگیر شدن دسترسی به آن، در خطر انقراض قرار دارند و کمکم رسیدگی سنتی به امور بانکی جواب نیازهای مشتری را نمیدهد. بهعنوان یک مثال کوچک در نظر بگیرید که استفاده از اینترنت در طول شبانهروز چقدر با سیستم سنتی بانکی متفاوت است اما همه ماجرا حتی این هم نیست.
بانکها در حال حاضر با افزایش نفوذ اینترنت، کارایی خود را برای بنگاههای کوچک و متوسط (SME) از دست دادهاند. حتی الکترونیکی شدن روندهای بانکی هم بیشتر بر کاربردهای معمولی از سوی مشتریان عادی بانکها تمرکز دارد و محدود به تراکنش از طریق اینترنت و کنترل موجودی به صورت آنلاین است. در این شرایط، بازاریابی، قرار بیمهنامه و ارائه خدمات به بنگاهها عملا در اولویتهای بعدی قرار گرفتهاند.
این در حالیست که در کشورهای پیشرفته دنیا، سیستم وامدهی استارتاپهای حوزه فینتک، برای کسبوکارها بسیار بهصرفهتر است و به صرف زمان بسیار کمتری هم نیاز دارد. هنوز هم بانکها در همین کشورهای پیشرفته، برای وامدهی و سرمایهگذاری، نیازمند مراجعه حضوری مشتریهای سازمانی هستند و گرچه صحبت از دیجیتالی شدن بانکها، سالهاست که مطرح میشود، استارتاپها بهسرعت از راه رسیده و سبقت گرفتهاند. طبیعی است که یک بنگاه نیازمند حمایت مالی برای توسعه کسبوکار خود در بازاری پر از رقیب، راه آسانتر را انتخاب میکند. ضمن اینکه به دلیل آنلاین بودن تمامی مراحل، اقدام به جذب سرمایه از طریق استارتاپهای قابلاعتماد، هزینه کمتری هم برای شرکت دارد.
البته در کشور ما فعلا در حوزه وامدهی (Lending) حرکت خاصی به سوی استارتاپی شدن صورت نگرفته است اما این حرکت بهعنوان مثال درمورد بیمه محسوستر است.
با همه این تفاسیر، اگر دقیقتر نگاه کنیم، نمیتوانیم بانکها و استارتاپهای فینتکی را به معنای واقعی رقیب بدانیم. شاید علت عقب ماندن بانکها تا امروز هم ریشه در همین نگاه رقابتی داشته باشد. با توجه به منابعی که بانک در اختیار دارد و خلاقیت و امکانات بازاریابی که استارتاپها بهَعنوان گزینههای روی میز دارند، این دو میتوانند نه به مثابه رقیب، بلکه بهعنوان همکار در یک بازار به کار خود ادامه دهند. این جمله برای بانکها بیشتر شبیه به یک هشدار است؛ چرا که ادامه روند رقابت در بازاری با مشتریان امروزی، به احتمال زیاد درنهایت به ضرر بانکها تمام خواهد شد.