تابهحال احساس کردهاید اسیر روزمرگی شدهاید و زندگی روتین شما را خسته کرده؟ چه چیری باعث میشود انگیزه تغییر سبک زندگی در فرد به وجود بیاید؟
از لحاظ اجتماعی ممکن است چیزهایی مختلفی به شما انگیزه بدهد و دلایل شخصی هم میتوانند بسیار قوی عمل کنند. دانشمندان در دانشگاه پنسلوانیا بهتازگی جنبه علمی این تغییر را هم کشف کردهاند.
تحقیقات زیادی درباره بخشهایی از مغز وجود دارد که مسئولیت تمرکز روی یک وظیفه خاص را دارند؛ بخشهایی که بهمرور، انجام دادن یک سیکل روزمره را بهویژه وقتی یک پاداش در انتها وجود داشته باشد، تسهیل میکنند. اما موضوعی که تا امروز زیاد به آن پرداخته نشده، جنبه علمی همین تغییر عادات و سبک زندگی بوده است.
دانشمندان دانشگاه پنسیلوانیا با طرح یک آزمایش نشان دادهاند وقتی شما تصمیم میگیرید عادات را بشکنید و راه تازهای را در پیش بگیرید، قسمت خلفی (پسین یا عقبی) مغزتان درگیر میشود. این قشر از مغز، درست همانجا که یک سیکل روتین به پایان رسیده و به ناگهان تصمیم شما برای ترک عادت عملی میشود، ماشه را شلیک میکند.
پروفسور پلت، مسئول پروژه این تحقیقات، درباره آزمایشها اینطور توضیح میدهد: ما گروهی از میمونها را در معرض دو انتخاب قرار دادیم. اولی مسیری روتین بود که در انتها جایزهای کوچک داشت اما دومی منطقهای شامل شش بخش بود که در دو بخش آن یک جایزه کوچک و یک جایزه بزرگ جاسازی شده بود. میمونها روند روتین را در پیش میگرفتند و همزمان با نصب الکترودهایی سییستم عصبی مغز آنها رصد میشد.
در بخشی از آزمایش متوجه شدیم عدهای از آنها تغییر روش داده و به سمت انتخاب گزینه دوم میرفتند. در این نقطه همان بخش پسین مغز وارد عمل میشد؛ بخشی که به گمان ما اجازه میدهد همزمان راههای دیگر پیش رو را در نظر بگیریم و با همه ریسکی که ممکن است داشته باشند، به آنها فکر کنیم.
پروفسور پلت برای تکمیل توضیحات خود به یک مثال روی آورد: تصور کنید کار سادهای مثل گیلاس چیدن به شما واگذار شده است. کافیست از درخت بالا بروید و گیلاسها را بچینید. این روند ادامه دارد تا جایی که شما به شاخههای ظریفتر و شکنندهتری میرسید؛ اینجاست که کار دیگر به سادگی قبل نیست و نیاز به زمان بیشتری هم دارد. پس احتمالا فکر کردن به درخت بعدی، راه بهصرفهتر و آسانتری برای جمع کردن گیلاسهای بیشتر است. خلاقیت در همین زمان است که خود را نشان میدهد.
نتایج این تحقیقات از این جهت ارزشمند است که نشان میدهد مغز ما دارای بخشی است که درصورت تمرکز بر یک جنبه یا هدف تقلیلیافتهی خاص، میتواند ما را بیدار کند و هشدار دهد. اگر به این هشدار توجه نکنیم، همچنان در دایره روزمرگی باقی خواهیم ماند و درصورتی که مهارت فکر کردن به گزینههای موازی را تقویت کنیم، خلاقیت بروز پیدا میکند.